بوی بد دهان علاوه بر این که می تواند یک عادت بد بهداشتی ناشی از انتخاب های غلط غذایی یا سبک زندگی ناسالم باشد، نشان دهنده مشکلات سلامتی دیگر نیز هست.
بوی بد دهان ممکن است به صورت گذرا یا مزمن وجود داشته باشد که در این صورت در زندگی شخصی و نیز روابط اجتماعی فرد باعث پریشانی خود و اطرافیانش می شود و در بسیاری از موارد می تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس، افسردگی و منزوی شدن شخص مبتلا شود.
بوی بد دهان ممکن است منشا داخل دهانی یا خارج دهانی داشته باشد، گرچه عوامل داخل دهانی بسیار شایع تر هستند. بوی بد دهان عمدتا در اثر فعالیت و تکثیر باکتری های داخل دهانی است که منجر به تولید مولکول های شیمیایی حاوی سولفور می شود. غذای حاوی پروتئین زیاد این موضوع را تشدید می کند چون آزادسازی این ترکیب ها هنگام فعالیت میکروب ها روی پروتئین ها بیشتر است.
مهمترین علت های ایجاد بوی بد در دهان از این قرارند:
سیگار کشیدن یا جویدن محصولات دخانی: استعمال دخانیات یا جویدن توتون و تنباکو می تواند یکی از علل ایجاد لکه های دندانی و تولید بوی بد در دهان باشد ضمن این که توانایی چشیدن مزه واقعی مواد غذایی را کاهش دهد.
خشکی دهان: یک وضعیت پزشکی است که می تواند باعث بوی بد دهان شود. خشکی دهان ناشی از عللی از قبیل مصرف داروها، مشکلات غدد بزاقی یا تنفس مداوم از طریق دهان است.
بیماری ها: بسیاریاز بیماری ها سبب بوی بد دهان می شوند. بیماری هایی از قبیل عفونت های دستگاه تنفسی مانند ذات الریه و برونشیت، عفونت مزمن سینوس، ترشحات پشت بینی، دیابت، بازگشت اسید معده به مری و مشکلات کبدی یا کلیوی مزمن.
استفاده از دندان مصنوعی: دندان های مصنوعی دارای مناطق بسیار مناسبی برای گیر کردن مواد غذایی و رشد میکروب ها هستند و باید به طور دائم تمیز شوند. همچنین دندان های دائمی که لق هستند، باعث سایش و ایجاد زخم در بافت نرم دهان و تجمع باکتری ها در آن منطقه و ایجاد بوی بد دهان می شوند.
تغذیه ناسب: در دهان مناطق مختلفی وجود دارد که ذرات غذایی در آن مناطق محبوس می شود و تحت واکنش نام میکروب ها قرار می گیرند و می توانند بوی بد ایجاد کنند. از جمله این مناطق می توان سطح دندان ها، بین دندان ها، شیار بین لثه و دندان ها و نیز پرزهای سطح زبان را نام برد. غذاهای حاوی پروتئین زیاد مثل گوشت قرمز، ماهی و پنیر این موضوع را تشدید می کند. رژیم غذایی با کربوهیدرات کم نیز می تواند باعث تشدید بوی بد دهان شود. مواد غذایی خشک، سخت و چسبنده مثل چیپس، تافی و… نیز در ناهمواری های دهان و دندان انباشته می شوند و تنها با مسواک و شست و شو از دهان خارج می گردند. البته باید به این نکته اشاره کرد که برخی مواد غذایی دارای بوی خاصی هستند که ممکن است برای عده ای ناخوشایند باشد، ولی ارتباطی با فعالیت میکروبی ندارد. خوردن برخی مواد غذایی و بسیاری از سبزیجات مانند سیر، پیاز و برخی ادویه های قوی از این جمله اند. پس از هضم و جذب این گونه سبزیجات در بدن، مولکول های بودار وارد جریان خون و به تدریج از طریق ریه ها و تنفس دفع می شود. پس تا زمانی که این ترکیبات کاملا از خون خارج نشده تنفس با این بوی خاص ادامه دارد.
مشکلات دندانی درمان نشده: تقریبا هر ضایعه دندانی، می تواند بوی بد دهان را در آینده منجر شود. یک دندان عقل نیمه در آمده که تمیز کردن باقیمانده مواد غذایی از کناره های آن مشکل است و یا یک آبسه ساده، می توانند در مدتی کوتاه تبدیل به یکی از مهمترین دلایل بوی بدن دهان شما شوند. یکی از مهمترین دلایل بوی بد دهان نیز، بیماری های لثه هستند. بسیاری از افراد تا وقتی که متوجه بوی بد دهان خود نشوند، از ضایعاتی که در لثه شان در حال وقوع است، آگاهی ندارند.
راهکارهای پیشگیرانه
بوی دهان ممکن است مقطعی باشد بخصوص بویی که صبح موقع بیدار شدن از خواب مشاهده می شود و بعد از خوردن صبحانه و مسواک زدن برطرف می شود. این بوی صبحگاهی طبیعی است و به علت کاهش بزاق در طی شب و در ضمن عدم فعالیت محیط دهان در کل زمینه ای برای فعالیت میکرو ارگانیسم ها فراهم می کند که بعد از یک وعده غذا خوردن رفع می شود.
با این حال حفظ بهداشت دهان از طریق مسواک زدن حداقل روزی دو بار و استفاده از نخ دندان حداقل یک بار در روز، بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد بوی بد دهان است. استفاده از دهان شویه های ضد باکتری دو بار در روز نیز توصیه می شود. حفظ بهداشت دندان های مصنوعی و خارج کردن آنها از دهان قبل از خواب نیز در کاهش بوی بد دهان موثر است. استفاده از خوشبوکننده های های زایلیتول گزینه مناسبی است.
مراجعه به دندان پزشک حداقل یک بار در سال برای تشخیص بیماری های لثه، خشکی دهان یا مشکلات دیگری که مرتبط با بوی بد دهان هستند، اهمیت دارد.
ترک سیگار و یا اجتناب از جویدن محصولات دخانی مانند توتون و تنباکو، یکی از راه های موثر برای پیشگیری از بوی بد دهان است.
نوشیدن مقدار زیادی آب، دهان را مرطوب نگه می دارد. جویدن آدامس های بدون قند یا مکیدن آبنبات های بدون قند باعث تحریک تولید بزاق و شستشوی ذرات غذا و باکتری ها از لثه ها و دندان ها می شوند.
تعویض مسواک هر سه تا چهار ماه یکبار و انتخاب مسواک های نرم برای پیشگیری از بوی بد دهان مهم است. / ایرنا
