امدادگران روان

محمد گلفشان در گفت‌وگو با روزهای طلایی درباره فعالیت تیم‌های «سحر» در محل وقوع حوادث مختلف گفت: نام سحر برگرفته از عنوان سفیران حمایت روان است و حدود 10 سال از زمان تشکیل آن می‌گذرد. نخستین بار این تیم‌ها در زمان وقوع زمین‌لرزه ورزقان تشکیل شده و اعضای آن برای حمایت روانی از زلزله‌زدگان به این مناطق اعزام شدند. در آن‌ حادثه مشاهده کردیم که که افراد بازمانده و خسارت دیده از آن‌جایی که فرصت سوگواری نداشتند سخت دچار آسیب شده بودند و در همین راستا اساتید دانشگاهی که در این زمینه تخصص داشتند به دنبال راهکار رفته و تاکید کردند که حتما باید پروسه سوگ در افراد بازمانده طی شود.

وی ادامه داد: به همین دلیل نیز تیم‌های سحر رسما وارد کار شدند و با همکاری دانشجویان روانشناسی، مددکاران اجتماعی و افرادی که دوره‌های مرتبط را گذرانده بودند تشکیل شد. با برگزاری چند مراسم عزاداری ساده و دسته جمعی مشاهده شد که رفتار، منش و کردار عزیزانی که طی حادثه عزیزانشان را از دست داده بودند به صورت کامل عوض شد. یعنی اوضاع متشنج به اوضاعی نسبتا پایدار تبدیل شد که عزیزان امدادگر می‌توانستند از آن پس امدادرسانی را با کیفیت بیشتری پیش ببرند.

رئیس سازمان جوانان جمعیت هلال احمر اظهارکرد: در ادامه مصوبه‌ای از سوی شورای عالی جمعیت هلال احمر تصویب شد که مداخلات حمایت‌های روانی و فرهنگی در خصوص آسیب‌ها برعهده سازمان جوانان هلال احمر باشد. «سحر» مخفف سفیران حمایت‌های روانی است که حدود سه سال است ساختار جدیدی پیدا کرده است. با استفاده از شیوه‌هایی که در آموزش مجازی توانستیم به کار بگیریم، اعضای تیم بدون استثناء هفته‌ای یک تا دو ساعت زیر نظر اساتید خبره دانشگاه تهران و دانشگاه روانشناسی اصفهان آموزش می‌بینند تا برای مواجهه خود با افرادی که عزیزانشان از دست دادند و متاثر از بلایا هستند آماده باشند. تیم‌های «سحر» تلاش می‌کنند تا افراد بازمانده از حادثه را به شرایط عادی نزدیک کنند. 

وی با تشبیه خسارات افراد متاثر از یک حادثه به یک کوه یخ گفت: جانباختگان یک حادثه نوک قله‌ کوه یخ هستند که ما آن را به وضوح مشاهده می‌کنیم، همواره زمانی که صحبت از یک حادثه می‌شود اغلب به میزان تلفات آن توجه می‌شود. دامنه کوه یخ افرادی هستند که مجروح یا مصدوم شدند و قسمت پایین‌تر به افرادی تشبیه می‌شود که خسارات مالی دیدند. اما قسمت نهان کوه یخ که در آب است و بسیار بزرگ‌تر از آن چیزی است که تصور می‌شود افرادی است که دچار آسیب‌های روانی شدند. این افراد در هیچ عرصه‌ای دیده نمی‌شوند چرا که علائمشان به مرور خود را نشان می‌دهد. 

رئیس سازمان جوانان جمعیت هلال احمر با بیان اینکه علائم ناشی از آسیب‌های روانی یک حادثه پس از مدتی ظاهر می‌شود گفت: این علائم خود را به اشکال مختلف نظیر افسردگی و… نشان می‌دهد. مواردی وجود داشته که کودکی بعد از تجربه حادثه زمین‌لرزه تا سال‌ها نتوانسه زیر یک سقف بخوابد چرا که تصور می‌کند هر لحظه ممکن است سقف روی سرش خراب شود. همکاران ما در تیم‌های «سحر» به افرادی که اینچنین آسیب دیدند کمک کرده و شرایط را طوری مهیا می‌کنند که فرد آسیب دیده بتواند به زندگی روزمره خود بازگردد. در واقع می‌توان گفت که اگر امدادگران جان افراد را در حوادث نجات می‌دهند، تیم‌های سحر با مداخلات خود روان افراد را از آسیب‌های ناشی از شوک و شدت حوادث نجات داده و به زندگی عادی باز می‌گردانند.

ایجاد فضای دوست‌دار کودک در مناطق حادثه دیده

گلفشان با تاکید بر اینکه حین وقوع حوادث کودکان نسبت به سایر گروه‌های سنی دچار آسیب روحی بیشتری می‌شوند اظهار کرد: یکی از فعالیت‌های تیم‌های «سحر» ایجاد فضای دوست‌دار کودک است. کودکان در حوادث به واسطه مشاهده صحنه‌های دلخراش، از دست دادن عزیزانشان و… آسیب می‌بینند. در مواردی کودکان پشتیبان خود را از دست می‌دهند و هزار و یک اتفاق برای آن‌ها رخ می‌دهد، یا متاسفانه خانواده بعد از زمان وقوع حادثه آنقدر درگیر می‌شود که فرزندش را از یاد می‌برد و رسیدگی‌های لازم برای کودک انجام نمی‌شود. در واقع بچه‌ها رها هستند که در کمپ و اردوگاه‌های حمایت روانی نیز مشاهده می‌شود، البته در شرایط رخ داده حرجی بر خانواده این کودکان هم نیست.

رئیس سازمان جوانان جمعیت هلال احمر ادامه داد: اما از سوی دیگر کودک تحت فشار زیادی قرار می‌گیرد، تصور کنید که تا چند روز پیش از وقوع حادثه تمام توجه‌ها به سمت کودک معطوف بوده است اما با رخ دادن حادثه این توجه کاهش چشمگیری یافته است. در همین راستا فضای دوست‌دار کودک را در بعضی از مناطق حادثه‌زده تشکیل می‌دهیم و امکانات لازم را نیز در اختیار تیم‌های حمایت روان قرار دادیم. با ایجاد فضای دوست‌دار کودک در قالب تشکیل کمپ‌ها، استیج‌های اجرای برنامه، دعوت از چهره‌ها و شخصیت‌های مورد توجه کودکان و اجرای برنامه‌های کودکانه آموزه‌هایی را نیز به آن‌ها ارائه می‌کنیم.

وی با اشاره به ایجاد مشکل کم اشتهایی شدید در برخی از کودکانی بعد از وقوع حادثه اظهارکرد: بعضی کودکان پس از درگیر شدن با یک حادثه، اشتهای خود را از دست می‌دهند و تا مدتی نمی‌توانند به خوبی غذا بخورند. در این شرایط تیم‌های حمایت روان قطار شادی تشکیل می‌دهد که کودک باید در هر ایستگاه فعالیت خاصی را انجام دهد که یکی از اقدامات ایستگاه‌ها مربوط به خوردن خوراکی خواهد بود. در این شرایط کودک بعد از مدتی بازی حواسش پرت می‌شود و کم کم مشکل کم اشتهایی‌اش کم شده و به حالت عادی باز می‌گردد. 

حضور پررنگ تیم‌های سحر در سیل امام‌زاده داوود و حادثه متروپل

رئیس سازمان جوانان جمعیت هلال احمر با اشاره به آخرین اقدامات تیم‌های «سحر» گفت:  ۲۲ نفر از اعضای تیم «سحر» استان البرز در همان ساعات اولیه وارد مناطق سیل زده امام‌زاده داوود شدند و اقدامات خود را آغاز کردند. ما در آنجا و طی ساعات اولیه افرادی را دیدیم که متاسفانه اقوام و بستگانشان مفقود یا فوت شده بودند.  این افراد بسیار تحت فشار بودند که تیم‌های حمایت روان برای حمایت از این افراد وارد عمل شدند. 

وی ادامه داد: همچنین تیم‌های «سحر» در راستای تخلیه روستایی که در معرض تخریب قرار گرفته بود نیز نقش پررنگی را ایفا کردند. این افراد توانستند با تکنیک‌ها روانشناسانه افراد را برای خالی کردن منازلشان متقاعد کنند تا جانشان حفظ شود و به صورت اضطراری اسکان داده شوند تا ایمن‌سازی انجام شود.

گلفشان  درباره تخصص اعضای تیم‌های سحر نیز تاکید کرد:‌ در حال حاضر نیز تمامی اعضای این تیم در رشته‌های مرتبط با علوم تربیتی، روانشناسی یا علوم تربیتی تحصیل کرده‌اند. این افراد یا دانشجویان فوق لیسانس هستند یا حداقل لیسانس را در رشته مرتبط دارند. همچنین توانمندی این افراد برای حضور در منطقه نیز سنجیده شده و افرادی به مناطق سیل زده اعزام می‌شوند که تاب آوری و توان کافی را نیز داشته باشند. توانمندی و دانش دو ویژگی لازم برای حضور در تیم‌های سحر است. 

وی درباره حضور تیم‌های «سحر» در حادثه متروپل نیز گفت: تیم های «سحر» توانستند خانواده متوفیان را در آن مدت در محل اسکان دهند تا عزیزانشان رهاسازی شوند. آن‌جا نیز مشاوره‌های گروهی انجام شد و اعضای این تیم نقش موثری داشتند. 

وی با بیان اینکه سفیران حمایت روان صد درصد داوطلب هستند گفت: این افراد عضو سازمان جوانان جمعیت هلال احمر هستند. سنشان زیر ۳۵ سال است و آموزش‌های لازم را گذراندند. این افراد به صورت مستمر آموزش می‌بینند و حتی اگر سر کلاس‌هایشان به صورت فعال عمل نکنند گواهینامه حضور در تیم‌های سحر آن‌ها از آن‌ها سلب می‌شود. 

رئیس سازمان جوانان جمعیت هلال احمر درباره زمان اعزام این تیم‌ها به محل نیز گفت:‌ زمان ورود تیم‌های «سحر» به عملیات با توجه به نظر فرمانده میدان است اما حداکثر در ۱۲ تا ۲۴ ساعت اول اعضای تیم‌ «سحر» وارد محل حادثه می‌شوند.

انتهای پیام