اولین و مهم ترین نکته این است که گرمازدگی خطرناک ترین نوع آسیب گرمایی به شمار آمده و فرد گرمازده شرایطش اورژانسی است. پس اگر با شخصی مواجه شدید که گرمازده شده سریعا با اورژانس تماس بگیرید و تا زمان رسیدنشان کمک های اولیه را برای بهبود بیمار انجام دهید.
شاید برای خیلی ها این سوال پیش آمده باشد که چرا این شرایط تا این حد خطرناک و اورژانسی است؟ در پاسخ باید بگویم که گرما زدگی می تواند موجب مرگ و آسیب های جبران ناپذیر به مغز و ارگان های اساسی بدن شود. علاوه بر این افراد بالای 50 سال و ورزشکاران جوان نسبت به گرما زدگی آسیب پذیر ترند. پس با شرایط پیچیده ای رو به رو هستیم و با وجود گرمای این روزها باید در این مورد بیشتر بدانیم. با من و مجله وارونه تا انتها همراه باشید.
دلایل گرمازدگی
گرمازدگی گاهی با درجات خیلی کم شروع می شود و کم کم شدت پیدا میکند. مثلا ممکن است فرد علائمی مانند گرفتگی عضلات، غش کردن و خستگی ناشی از گرما داشته باشد. البته خیلی از اوقات هم فرد بدون هیچ علامت و پیش زمینه ای گرما زده می شود و باید سریعا به اورژانس منتقل شود. اگر می پرسید علت گرمازدگی چیست باید بگویم که بدن ما خیلی به گرما حساس است. وقتی بدنمان به مدت طولانی در برابر گرما و کم آبی قرار بگیرد کنترل دمایی اش را از دست می دهد. حالا وقت این است که توصیف علمی گرمازدگی را برایتان بنویسم. گرمازدگی به شرایطی گفته می شود که در آن دمای بدن به بالای 104 درجه فارنهایت می رود و کنترل تمام سیستم عصبی به هم می خورد. در این شرایط فرد دچار حالت تهوع، حملات عصبی، گیجی و بی تعادلی می شود. وخامت اوضاع تا جایی پیش می رود که فرد گرمازده بیهوش شده و به کما می رود.
علائم گرمازدگی
اصلی ترین و اساسی ترین نشانه گرمازدگی رسیدن دمای بدن به 104 درجه فارنهایت و بالاتر است. البته اولین نشانه ای که معمولا به چشم می آید غش کردن است. سایر علائم شامل:
سردرد
سر گیجه
عرق نکردن در عین گرمای زیاد
پوست داغ و قرمز و خشک
گرفتگی عضلات
حالت تهوع یا استفراغ
ضربان قلب تند که قدرت زیاد یا کمی دارد
تنفس کند و سطحی
تغییرات رفتاری مانند گیجی
حملات عصبی
بی هوشی
کمک های اولیه گرمازدگی
یادتان باشد که اگر با کسی مواجه شدید که گرمازده شده باید سریعا با اورژانس تماس بگیرید یا او را به بیمارستان منتقل کنید. هر گونه تعلل در انتقال ممکن است جان فرد را به خطر بیاندازد. این را هم در نظر داشته باشید که تا آمدن اورژانس باید یک سری کمک های اولیه را خودتان انجام دهید.
قدم اول انتقال فرد به جایی است که سیستم تهویه هوای خنک داشته باشد یا حداقل سایه دار و خنک باشد. تا جایی ممکن لباس هایش را در بیاورید. اگر ممکن بود دمای بدنش را چک کنید و سعی کنید با خنک کردن بدنش دما را به 102 یا 101 درجه فارنهایت کاهش دهید. برای خنک کردن بدن هم می توانید از استراتژی های زیر استفاده کنید.
با یک اسفنج بدنش را خیس کنید و سپس با وزش باد به سمت بدنش دما را پایین بیاورید.
اگر امکانش بود کیسه های یخی فراهم کنید و این کیسه ها به دور بازوها، گردن، و پشتش تکیه دید. در این نواحی رگ های خونی سطحی زیادی وجود دارد و با اینکار خون خنک شده و دمای درونی بدن هم کاهش پیدا میکند.
کل بدن را در آب خنک فرو ببرید
اگر فرد گرما زده سالم و ورزشکار است و در حین تمرین سخت دچار گرمازدگی شده بدنش را در حمام یخ فرو ببرید تا سر حال بیاید.
برای افراد مسن، کودکان و افرادی که بیماری های زمینه ای دارند از حمام یخ استفاده نکنید.
فاکتورهای تهدید در گرمازدگی
گرمازدگی برای افراد مسنی که در خانه های بدون کولر و سیتم تهویه زندگی میکنند بیشتر اتفاق می افتد. سایر گروه های سنی که به میزان کافی آب نمی نوشند، بیماری های زمینه ای دارند و میزان زیادی الکل مصرف میکنند مورد تهدید گرمازدگی هستند. اگر می خواهید بدانید چه زمانی بدنتان گرمازده می شود باید بگویم که این میزان به گرمای هوا و میزان رطوبت و توان بدنتان بستگی دارد. اگر میزان رطوبت و دمای هوا تا جایی بالا برود که بدنتان قادر به خنک کردن خودش نباشد، ریسک گرما زدگی بدنتان بالا می رود.
پس به گرما و رطوبت محیط اطرافتان توجه کنید و خودتان را از تابش نور مستقیم آفتاب دور نگه دارید. اگر در محیط شهر زندگی میکنید ریسک بالاتری برای ابتلا به گرمازدگی دارید. چرا که هوا معمولا در این شرایط بسیار گرم است و بادی هم نمی وزد. جالب این جاست که در این مناطق حتی شب ها هم خنک نیستند. چرا که تمام اجسام روی زمین گرما را در طی روز جذب کرده و در شب از خودشان ساطع میکنند. جدایی از سن باید به وضع سلامتی تان هم در این شرایط توجه کنید. اگر بیماریهای زمینه ای مانند بیماری قلبی، ریوی، کلیوی و چاقی و اضافه وزن دارید بیشتر از سایرین باید مراقب خودتان باشید.
مایعات فراوان بنوشید. یادتان باشد که بدن انسان در طول روز به 8 لیوان آب یا مایعات دیگر مانند آب میده و آب سبزیجات نیاز دارد. کمبود آب موجب کم شدن نمک هم می شود به همین دلیل توصیه می شود در روزهای گرم مایعات حاوی الکترولیت همراهتان داشته باشید تا از بی هوش شدن و غش کردنتان جلوگیری کند.
برای ورزش در فضای باز در تابستان 2 ساعت قبل از تمرین آب فراوان بنوشید. مقدار مناسبی از مایعات هم درست قبل از تمرین بنوشید. یادتان باشد که در حین ورزش هم حتما خودتان را سیراب کنید.
برنامه ریزی تان را عوض کنید. یا حداقل در زمانی از روز بیرون بروید که خنک تر باشد.
حواستان به رنگ ادرارتان باشد. چرا که ادار تیره تر نشان دهنده ی کم آبی بدن است. باید به اندازه ی کافی آب بنوشید تا ادرارتان روشن و تمیز باشد.
وزنتان را قبل و بعد از ورزش چک کنید. با اینکار میزان آب از دست داده ی بدنتان را تخمین میزنید و می توانید این مقدار مایع از دست رفته را جبران کنید.
از خوردن مایعات حاوی کافئین و الکل خودداری کنید. هر دوی این موارد موجب می شوند در نهایت آب بیشتری از دست بدهید. هرگز تا زمانی که دکترتان تجویز نکرده قرص های نمکی نخورید. بهترین راه برای جلوگیری از گرمازدگی نوشیدن مایعات حاوی الکترولیت و آب میوه است. این را هم بگویم که اگر بیماری مزمن کلیوی دارید پیش از زیاد کردن مقدار مصرفی آب و الکترولیت ها حتما با پزشک مشورت کنید.
پس از بهبودی چه کنم؟
بدن ما حتی پس از بهبودی هم نسبت به گرما حساس خواهد بود. پس اگر گرمازده شدید، بهبود پیدا کردید و گرما هم چنان حالتان را بد میکند اصلا تعجب نکنید. فقط به خودتان زمان بدهید. تا زمانی که حالتان بهتر شود بیرون از خانه نروید، ورزش نکنید و آب فراوان بنوشید.
