یک ناشر می‌گوید: هویت نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تنها نمایش کتاب نیست بلکه نمایش و فروش کتاب است و نمی‌دانم چرا عنوان فروشگاه به آن اطلاق نمی‌شود. این واقعیت است و باید بپذیریم این رویداد نمایشگاه و فروشگاه کتاب است اما نمی‌دانم چرا این موضوع نادیده گرفته می‌شود.
جمال خداپناهی، مدیر انتشارات بهنام، در گفت‌وگو با روزهای طلایی درباره برگزاری سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران اظهار کرد: برگزاری سی و سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب در این روزها که همه‌گیری کرونا فروکش کرده، امر خجسته و میمونی است که هم مورد استقبال ناشرانی است که در دو سال گذشته در این رویداد شرکت نکرده‌اند و هم مردم و خواننده‌ها. فکر می‌کنم امسال همانند سال‌های گذشته مخاطبان علاقه‌مند به کتاب به نمایشگاه کتاب خواهند آمد و چه بسا کمی بیشتر زیرا این رویداد دو سال در محاق بوده است.
او درباره برگزاری همزمان نمایشگاه مجازی و حضوری نیز گفت: اگر منصفانه بخواهیم بگوییم باید اجازه بدهید در جریان و بحث کار قرار بگیریم تا بیشتر و بهتر بتوانیم معضلات را بررسی کنیم. اما نکته مهمی که وجود دارد این است که همه بنگاه‌های نشر کارکنان زیادی ندارند و گاهی انتشارات با دو- سه نفر فعالیت خود را انجام می‌دهد. این‌که بخواهند بعد از روزی نزدیک به ۱۰ ساعت کار در نمایشگاه و فروش کتاب در آن‌جا به بحث فروش مجازی برسند یک مسئله برای ناشران است.
این ناشر با بیان این‌که نمایشگاه مجازی کتاب خوب است، افزود: هر سال بخشی از مخاطبان امکان آمدن به نمایشگاه را نداشتند و نمی‌توانستند در تهران و نمایشگاه بین‌المللی حضور پیدا کنند؛ این‌که بتوانند کتاب‌های مورد نظر خود را در محل خودشان و با پست دریافت کنند، کار خوبی است. کما این‌که در دو دوره گذشته هم مورد استقبال بوده و از جاهایی از ما خرید کرده‌اند که ما نام آن شهر و روستا را ندیده بودیم. همچنین اگر حمایتی از مخاطبان در نمایشگاه کتاب می‌شود، کسانی که نمی‌توانند از راه دور بیایند می‌توانند از طریق نمایشگاه مجازی با نرخ بهتری کتاب‌های خود را تهیه کنند و به کتاب‌ها دسترسی خواهند داشت.
او درباره انصراف برخی ناشران از نمایشگاه برای حمایت از کتابفروشی‌ها و آسیبی که نمایشگاه به کتابفروشان می‌زند، توضیح داد: نمایشگاه در بازه زمانی ۱۰ روزه همراه با ترکش‌هایش (بازه زمانی ۲۵ تا ۳۰ روزه) می‌تواند بر فروش کتابفروشان تأثیرگذار باشد اما چند نکته دارد؛ ناشرانی که به واسطه حمایت از کتابفروشی‌ها در این رویداد شرکت نکرده‌اند، تا نمایشگاه قبل این دوره، همه حضور داشتند و امسال این شعار را نشان دادند. به آن‌ها و کار و عملکردشان احترام می‌گذارم. صنعت نشر چهار ضلع دارد؛ ناشر، موزع، کتابفروش و مخاطب، در چرخه نشر نمی‌توان مخاطب را نادیده گرفت.
خداپناهی سپس بیان کرد: امروز تعداد ناشران بیشتر از کتابفروشان است، متأسفانه کتابفروشان هم فضای محدودی دارند و نمی‌توانند همه کتاب‌های ناشرن را عرضه کنند. خیلی از مواقع خوانندگان دنبال کتاب‌های جدید می‌گردند که کتابفروشان ما ندارند و آن‌ها از انتشاراتی‌ها یا از سایت‌های فروش خرید می‌کنند. این بحث، بحث گسترده‌ای‌ست و فکر می‌کنم باید کتابفروشان ما هم تلاشی برای به‌روز کردن فعالیت خود داشته باشند. این‌که ناشر ۱۰ روز از سال مستقلا کتابش را عرضه کند، نمی‌شود گفت در ۳۵۵ روز بقیه سال حقوق کتابفروشان را از بین برده است. البته این اتفاق ترکش پیش و پسی هم دارد که ممکن است حضور خریداران را در کتابفروشی‌ها کم کند اما این را از گفته‌های یکی از توزیع‌کنندگان بزرگ کشور وام می‌گیرم که می‌گفت آمار فروش کتاب ما در ایام اردیبهشت تا پایان خرداد، حدود یک و نیم برابر است. توزیع‌کننده که به مردم کتاب نمی‌فروشد بلکه کتابِ کتابفروشان را تأمین می‌کند. واقعیت امر این نیست که نمایشگاه کار کتابفروشان را به صورت کامل مختل می‌کند، ممکن است وقفه‌ای در کارشان ایجاد کند که البته به واسطه عنوان‌های جدیدی که یک ناشر در همان ایام دارد و تجدید چاپ‌هایش کتابفروش هم کارش رونق می‌گیرد.
خداپناهی خاطرنشان کرد: نمی‌خواهیم باور کنیم در ۳۲ دوره پیش از این، ماهیت و هویت این نمایشگاه تنها نمایش کتاب نیست بلکه نمایش و فروش کتاب است. نمی‌دانم چرا عنوان فروشگاه به این رویداد اطلاق نمی‌شود؛ باید بپذیریم این رویداد نمایشگاه و فروشگاه کتاب است، نمی‌دانم چرا این موضوع نادیده گرفته می‌شود. در کشورهای مختلف هم این اتفاق می‌افتد و فروشگاه بزرگ کتاب برای بازه زمانی چندروزه فعال می‌شود، اما آن‌جا هم کتابفروشان از بین نمی‌روند و تعطیل نمی‌شوند. نکات دیگری هم وجود دارد. کتابفروشان ما باید تلاش مضاعفی برای جذب مخاطب داشته باشند؛ مثلا معرفی کتاب به صورت مجازی و کتابی پشت شیشه معرفی شود، یادداشت روزانه یا تابلویی بیرون گذاشته شود که این کتاب‌های جدید را داریم و فعالیت‌هایی که مخاطب را جذب کتابفروشی کند.
این ناشر سپس درباره کتاب‌هایی که در نمایشگاه از فروش‌شان جلوگیری می‌شوند، نیز گفت: این اتفاق هم می‌افتد و یک نوع پارادوکس است. یک واحد سرپرستی بر کار نشر وجود دارد که آن‌هم وزارتخانه است. آن‌ها مجوز چاپ و توزیع کتاب را صادر می‌کنند اما گاهی از فروش کتاب در نمایشگاه ممانعت به عمل می‌آید که پارادوکس است و برایم قابل حل نیست. در دروه‌های خیلی پیش، این اتفاق برایم افتاد و با تغییر شیوه و موضوعیت نشر، تا چند سال به من زنگ می‌زدند که این کتاب‌ها را نیاور! می‌گفتم ندارم و نمی‌آورم اما چه فرقی بین این است که در کتابفروشی فروخته شود یا در نمایشگاه؟ نکته این بود که می‌گفتند تسهیلات و کمک‌هزینه‌هایی که وجود دارد، شامل این کتاب‌ها نشود.
او در پایان با اشاره با غیبت برخی از ناشران در نمایشگاه گفت: چه حیف که بخشی از همکاران‌مان به هر دلیلی تصمیم گرفتند در نمایشگاه نباشند و این موضوع برای ما خوشایند نیست. دوست داشتم همه همکاران با همه آثارشان حضور داشتند باشند. به شخصه برای کسانی که در این شرایط اقتصادی رحمت کشیده و به نمایشگاه می‌آیند، احترام فراوانی قائل هستم.
سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از بیست‌ویکم تا سی‌ویکم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ در دو بخش حضوری در مصلای امام خمینی(ره) و مجازی در سامانه ketab.ir برگزار می‌شود.
انتهای پیام
